ทัวร์มาลีน (Tourmaline) เป็นอัญมณีประจำเดือนเดือนตุลาคมและเป็นอัญมณีครบรอบการแต่งงาน 8 ปี เป็นอัญมณีเพียงไม่กี่ชนิดที่ประกอบด้วยกลุ่มแร่ธาตุขนาดใหญ่
ทัวร์มาลีนเป็นอัญมณีที่มีความสว่างและสวยงาม มีอยู่หลากหลายสี ซึ่งไม่มีอัญมณีอื่นใดให้ที่มอบสีสันที่หลากหลายไปกว่าทัวร์มาลีนแล้ว คุณจะพบทัวร์มาลีนทุกเฉดสีในสีรุ้ง และยังพบทัวร์มาลีนบางชิ้นก็มีหลากหลายสีในชิ้นเดียวอีกด้วย และทัวร์มาลีนนั้นยังอาจมีลักษณะที่โปร่งใส หรือไร้สีไปเลยก็เป็นได้
ที่มาของชื่อทัวร์มาลีนอาจมาจากภาษาสิงหล ทูมาลี (sinhalese turmali) ซึ่งหมายถึงกลุ่มอัญมณีที่ไม่รู้จักผสมกันเป็นห่อๆ โดยห่อของทัวร์มาลีนได้ถูกส่งไปยังพ่อค้าหินที่อัมสเตอร์ดัมในปี ค.ศ. 1703 โดยใช้ชื่อนี้อย่างไม่ได้ตั้งใจ จึงทำให้ชื่อนี้ได้กลายเป็นชื่อเรียกแต่นั้นมา
ในปี 1768 Linnaeus นักธรรมชาติวิทยาชาวสวีเดนแนะนำว่าทัวร์มาลีนสีเขียวแบบแค็ป (hat green tourmaline) มีความเกี่ยวข้องกับ schorl ซึ่งเป็นสายพันธุ์สีดำของโทมาลีนซึ่งเคยเป็นที่รู้จักในยุโรปมาก่อน เป็นเวลาเกือบ 2 ศตวรรษ
ช่วงต้นศตวรรษที่ 18 ทัวร์มาลีนได้รับการยอมรับว่าเป็นอัญมณีที่มีลักษณะโดดเด่น ค่อนข้างแปลกหูแปลกตา ก่อนหน้านั้นอัญมณีสีแดงและสีเขียวมักจัดอยู่ในประเภทของทับทิมหรือมรกต แต่มีทัวร์มาลีนที่มีคุณสมบัติพิเศษน่าสนใจเมื่อได้รับความร้อนหรือกดที่ปลายด้านหนึ่ง มันกลายเป็นประจุไฟฟ้า มันสามารถผลักวัสดุที่มีน้ำหนักเบาซึ่งไม่ใช่โลหะได้ เช่น ขี้เถ้า ฝุ่น และเศษกระดาษ
ในการรักษาทัวร์มาลีนนั้นต้องระวังไม่ให้มีรอยขีดข่วน หรือถูกกระทบกระทั่ง และหลีกเลี่ยงการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิ
ความเชื่อเกี่ยวกับทัวร์มาลีน:
ทัวร์มาลีนสีชมพูเสริมความสมดุลของสตรี ส่วนทัวร์มาลีนสีเขียวเสริมความสมดุลของบุรุษ
ทัวร์มาลีนพบได้ปริมาณมากในอัฟกานิสถาน บราซิล แคลิฟอร์เนีย เคนยา มาดากัสการ์ โมซัมบิก ไนจีเรีย ปากีสถาน รัสเซีย ศรีลังกา แทนซาเนีย และแซมเบีย
ราศีประจำทัวร์มาลีน ได้แก่ ราศีตุลย์ หรือเป็นอัญมณีประจำเดือนตุลาคม
ทัวร์มาลีนสีเขียว:
พบแพร่หลายและมีเฉดสีให้เลือกมากมาย มีแนวโน้มว่าจะมีไดโครอิซึมสีเขียวเข้ม (dichroiism) ซึ่งทำให้ทิศทางของก้อนทัวร์มาลีนตามแกนออปติก (optic axis) ดูมืดกว่าเมื่อมองในทิศทางอื่น
เพื่อทำให้สีอ่อนลงและปรับปรุงสี ทัวร์มาลีนสีเขียวมักผ่านการอบด้วยความร้อน ทัวร์มาลีนสีเขียวพาสเทลมักเรียกว่าทัวร์มาลีนมิ้นท์ (Mint Tourmaline)
ทัวร์มาลีนที่มีสีน้ำตาล สีดำและสีเหลืองจะมีราคาถูกที่สุด แต่ถ้าหากมีสีเขียวธรรมชาติเข้มข้นใกล้เคียงกับสีของมรกตที่ดีจะมีราคาแพงที่สุด
ทัวร์มาลีนสีเขียวสียอดนิยมพบในแอฟริกาตะวันออกและโดยทั่วไปแล้วจะมีสีโครเมียมหรือวาเนเดียม (Chromium or vanadium) ซึ่งจะได้รับการเรียกว่า Chrome Tourmaline ซึ่งอัญมณีที่มีการจำหน่ายนั้นอาจไม่ใช่ทัวร์มาลีนโครมทุกก้อน
ในการทดสอบปริมาณโครเมียม ให้ดูทัวร์มาลีนผ่านตัวกรองสีที่เรียกว่าตัวกรองเชลซี (Chelsea filter) ทัวร์มาลีนจะดูออกเป็นสีแดงหรือชมพูแทนที่จะเป็นสีเขียวหากมีโครเมียมหรือวาเนเดียม
ทัวร์มาลีนโครมพบว่ามีราคาอยู่ที่ตั้งแต่ 20$ ต่อกะรัต ซึ่งเป็นคุณภาพต่ำไปจนถึงคุณภาพสูง 1500$ ต่อกะรัต และคุณภาพสูงที่สะอาดตามีราคาขายที่ 2500 usd ต่อกะรัต
ทัวร์มาลีนสีชมพูหรือสีแดง:
การค้นพบทัวร์มาลีนสีชมพูในแคลิฟอร์เนีย ค.ศ. 1898 ทำให้อัญมณีชนิดนี้ได้รับความนิยม ทัวร์มาลีนสีแดงและสีชมพูยังขุดค้นพบได้ในอัฟกานิสถาน บราซิล มาดากัสการ์ ไนจีเรีย และรัสเซีย
ทัวร์มาลีนสีชมพูและสีแดงมักถูกฉายรังสีและมักจะได้รับความร้อนเพื่อทำให้สีเข้มขึ้น
Rubellite ยังเป็นชื่อเรียกทางการค้าที่ใช้กับทัวร์มาลีนสีแดงและสีชมพูเข้มอีกด้วย รูเบลไลต์ มักถูกเข้าใจผิดว่าเป็นทับทิม
โดยปกติแล้วอัญมณีไม่มีกัมมันตภาพรังสีและสีจะค่อนข้างคงที่ แต่ถ้าหากนำไปให้ความร้อน หรืออบสีจะมีความเข้มขึ้น มีส่วนที่ใช้ความร้อนสูง เช่นที่หน้าต่างของพลอย หรือบางส่วนของพลอยที่เชื่อมต่อกับอะไหล่เครื่องประดับอาจถูกทำให้สีจางลง สีก็สามารถกลับเข้มขึ้นมาใหม่ได้หากนำพลอยก้อนนั้นไปฉายรังสีอีกครั้ง
บางครั้งรูเบลไลต์ได้รับการบำบัดด้วยสารต่อเติมเพื่อเพิ่มความสะอาด (Clarity)
ทัวร์มาลีนที่มีสีชมพูอ่อนหรือสีน้ำตาลแดง เมื่อส่องใต้หลอดไส้ (incandescent)โดยทั่วไปขายในราคาต่ำกว่าทัวร์มาลีนสีแดงบริสุทธิ์หรือสีชมพูเข้มที่ดูร้อนแรง รูเบลไลต์คุณภาพสูงที่หนักมากกว่าหนึ่งกะรัตนั้นขายได้ในราคาประมาณ 500-200 ดอลล่าร์สหรัฐต่อกะรัต
ทัวร์มาลีนสีเขียวอมฟ้า เขียว-น้ำเงิน และน้ำเงิน:
ถ้าทัวร์มาลีนมาจากแอฟริกาและมีทองแดงเป็นส่วนประกอบในการแต่งสี จะเรียกว่า “cuprian tourmaline”
ถ้าหากเป็นทัวร์มาลีนพบที่ปาไรบา (Paraiba) รัฐแห่งหนึ่งในประเทศบราซิล ก็จะเรียกว่า ทัวร์มาลีนพาไรบา (paraiba tourmaline) ซึ่งเป็นทัวร์มาลีนที่แพงและหายากที่สุด มีราคาขายส่งอยู่ที่ราคาสูงกว่า 50,000 เหรียญสหรัฐฯ ต่อกะรัต สมาชิกผู้ค้าอัญมณีบางคนเรียกทัวร์มาลีนสีเขียวอมฟ้าที่มีทองแดง หรืออาจเรียกว่าเป็นทัวร์มาลีนพาไรบาสีฟ้าอมเขียว หรือผู้ขายบางคนใช้เรียกแค่ทัวร์มาลีนสีฟ้าอมเขียว
Indicolite เป็นคำศัพท์ทางแร่วิทยาสำหรับทัวร์มาลีนที่มีสีครามหรือสีเขียวเข้มหรือสีน้ำเงินอมเทา สีมักจะจางลงด้วยการอบชุบด้วยความร้อน
ทัวร์มาลีนสีเหลือง ส้ม น้ำตาล หรือทอง:
ทัวร์มาลีนสีเหลืองและส้มเกิดขึ้นตามธรรมชาติ แต่ในบางครั้งถูกนำมาทำให้จางลงให้เป็นทัวร์มาลีนสีเหลืองอ่อนหรือสีเขียวด้วยการฉายรังสี ความร้อนอาจทำให้สีที่ได้ใหม่นั้นจางลง แต่ทัวร์มาลีนสีเหลืองที่เข้มนั้นมีค่าเป็นพิเศษเนื่องจากหายาก ทัวร์มาลีนสีน้ำตาลมีแนวโน้มที่จะราคาถูกที่สุด
ทัวร์มาลีนไม่มีสีหรือสีขาว:
ทัวร์มาลีนนี้เกิดขึ้นตามธรรมชาติในบริเวณเดียวกับทัวร์มาลีนสีชมพู และยังเกิดขึ้นจากการใช้ทัวร์มาลีนสีชมพูอ่อนมาให้ความร้อนจนเกิดเป็นสีขาว
ทัวร์มาลีนสีดำ (ชื่อว่า SCHORL) :
เป็นพลอยทึบแสงที่พบได้ทั่วไป พบว่ามีการนำไปใช้ทำเป็นเครื่องประดับไว้ทุกข์อย่างแพร่หลายในช่วงยุควิกตอเรียของอังกฤษ ปัจจุบันมีการใช้แทนหยกหรือคาลชิโดนี พบในเครื่องประดับราคาถูก
ทัวร์มาลีนสองสีหรือหลากสี:
พบว่าสองสีแบบสีชมพูกับสีเขียวเป็นชนิดที่พบมากที่สุด แต่ก็ยังมีเป็นแบบสีชมพูกับไม่มีสี หรือสีอื่นๆ ได้แก่ สีชมพู สีฟ้า สีเขียว หรือ สีเหลือง และสีน้ำตาล พลอยบางก้อนมีมากกว่า 2 สี พลอยที่มีมูลค่ามากที่สุดจะมีสีอิ่มตัวที่แตกต่างกัน ยึดกันและไม่มีรอยแตก ทัวร์มาลีนแบบคริสตัลสีเขียวและสีชมพูที่มีแถบสีอยู่ตรงกลางเรียกว่า watermelon tourmaline
ทัวร์มาลีนตาแมว (Cat’s eyes Tourmaline):
มีหลากหลายสี แต่สีชมพูและสีเขียวหาได้ยากกว่าสีแดงหรือสีน้ำเงิน ทัวร์มาลีนตาแมวจะได้รับการบำบัดด้วยสารต่อเติมอีพ็อกซี่ เป็นครั้งคราว เพื่อปรับปรุงความโปร่งใสและปิดผนึกท่อที่ก่อให้เกิดตาแมว และสารต่อเติมยังช่วยป้องกันสิ่งสกปรกเข้าสู่ท่อพลอยได้ด้วย
ทัวร์มาลีนเปลี่ยนสี:
ตอนเวลากลางวัน ทัวร์มาลีนชนิดนี้อาจมีลักษณะเป็นสีเหลืองถึงเขียวอมน้ำตาล ในขณะที่อยู่ภายใต้แสงจากหลอดไส้จะเห็นเป็นสีแดงอมส้มจนถึงสีส้มอมน้ำตาล ทัวร์มาลีนเปลี่ยนสีเป็นของหายากและถือเป็นวัตถุที่นักสะสมต้องโปรดปราน
